परशुराम सृष्टीचा मंजेश्वर गांवांत जल्मलेले हांका आवय बापयन रोहिणी बाय म्हणु नामकरण केलेलें. स्थळीय श्रीमत अनंतेश्ववर शाळेंत प्राथमिक पावंड्याचे शिक्षण घेतिले हांका बरी श्रवण शक्ती, ग्रहण शक्ती आनी मनन श्क्ती आशिली. श्रीमत भगवत्गीतेच्या दूसरे अध्याय केवल कंठ्पाट मात्र न्हय ताचेर एक प्रबंध बरोवुन राष्ट्रक्वी मंजेश्वर गोविंद पै पुरस्कार तानीं प्रप्त केलो. इसवी 1950 तुं मद्रास सरकाराचे तीसरे फ़ोर्म परीक्षेंत पयलें रेंक फ़ावो केलो. ह्या कार्य सिद्धिक आपण्यालो गुरु टी. विट्टप्प शेणायलें प्रेरण प्रमुख आशिलें म्हणु तांनी केदनाय स्मरण करत आसतले. अशें ही प्रतिभावंत विद्यार्थी रोहिणी बायेन मडिकेरिच्या सरकारी सेंट्रल शाळे सावन आपण्यालें SSLC परिक्षा श्रेश्ट अंकांत पूर्ण केलें. समाज विज्ञानांत तांका भारत सरकार प्रायोजित ‘गोखले पुरस्कार’ फ़ावो जालो आनी हांका Canara Banking Corporation सर्व श्रेष्ट विद्यार्थी म्हळ्ळी उपादी प्रदान केलो.

तीन वरसां काळ शिक्षक तरबेती घेवुन हांनी कर्नाटक सरकाराचे शिक्षण इलाखेंत शिक्षकी जावुन इसवी 1953 तुं नेमणुक जाले. इसवी 1956 तुं श्री तलिचेरी वेंकटरमण पै (टी. वी. रमण पै) हांचे सांगात लग्न जावुन नंवें रूपांत टी. विमला वी पै जावुन संसारिक जीण सुरुवात केलेले हांका मोहनदास, रामचंद्र आनी सुधा अशें तीन चेरडुवां आनी आपण्याले बामुणा सांगात मध्यम आर्थिक वर्गाचें कष्टीक आनी कठीण परिश्रमाचो संसार योग्य प्रमाणेचेर चलोवुन वेलो. अशें तांका संसाराचे सांगात उद्योग करपी बायलांचेर विशेषतर शिक्षिका आसचे बायलांचेर खूब अभिमान आनी मोग. त्या खातिर तानीं विश्व कोंकणी केंद्राचे कोंकणी शिक्षिकांक मोगान फ़ाटेर थापटय करून शाबासागिरी दिल्ली, फ़ोटोग्राफ़ाराक आपुवुन एक फ़ोटो मारयलो. तांच्या वृत्ती जीणेंत हाजारानी कष्टां सोसुन चेरडुवांक योग्य शिक्षण दिवुन शंभरानी श्रेश्ट व्यक्तियांक सृष्टी केले. तांतु एक व्यक्ती तांचो स्वताचो पूत टी.वी. मोहनदास पै.

भारतीय परंपरा, वेदोपनिश्द, भगवत्गीतेचे मर्म समजलेले तांनी “ ह्या संसाराक एकूच देव, तो कोणाकूंय सोडुन घालना, आमी मात्र आमचे कर्तव्य करूंक जाय” अशें म्हणत आसतले. कन्नड साहित्य खूब अध्ययन केलेले तांका आपण्याचे जीवित कालांत कोंकणी शिकुंक जालें ना म्हणु दिसता आशिलें. “तुवें मोहनान देवनागरी लिपियेंत कोंकणी शिक्षण शालेंत हाडलें म्हणु माका भो खुशी आनी मेगेलो पूत मोहनान ह्या कार्याक फ़ाटिंब दिलो म्हणु माका खूब अभिमान” अशें केदनाय म्हणत आसतले. “भारताची अर्थिक स्थीती सुधारूंक जाय, धर्म, जाती, भास आनी प्रदेशांचे फ़रक नासून ह्या देशाचे हेर एक चेर्डाक दिवसांत दोन जेवण, बरी भलायकेचे सवलत आनी शिक्षण मेळूंक जाय, भगवंताचे कडेन मेगेली ही एकची मागणी” तांनी केदळाय सांगताले. “हे कार्यांत मेगेलो मन्नान (पूत मोहन्दास पै) हात जोडला हें माका अभिमानाची गजाल” अशें ते समजताले. आपाण्याक मरण झांटेपणांत येवुंक न्हय, बेगी येवुंक जाय, कित्याक म्हळ्यार आपण्याचे अंगां मरणोत्तर तर्नाट्यांकातिर दान करूंक जाय” अशें केदनाय माका सांगत आशिले. ह्या संस्सरा सवुन सुमार 89 वरस्सां प्रायेचर अंतरलेली असली एक  क्रियाशील, प्रज्ञावंत, मानवतावदी स्त्री रत्नांक काळजासावुन आर्गां.

उषा मोहन पै आनी डा. कस्तुरी मोहन पै