बदियडका: साहित्य अकाडेमी, नव डिल्ली, हांचे एक विनूतन कार्यावळ भारतीय भाशेंक प्रोत्साहन दिवचो ‘ग्रामलोक’. असलो एक कोंकणी ग्रामलोक कार्यावळ कासरगोड जिल्लेच्या बदियडका ग्रामांत साहित्य अकाडेमी आनी बदयडका ग्राम पंचायताचे जोडपाळार ‘संस्कृती भवन’ हांतु घडली. कोंकणी उलोपी लोकान आनी कोंकणी वाचप आनी बरप करचें नमूनो आनी साहित्य अकाडॆमीचो हाका मळचो फ़ाटिंब हाचे विशय मंगळूरच्या डा. कस्तुरी मोहन पै हांनी मायती दिल्ली. ‘हजार घरांत कोंकणी बरप’ पुस्तक लोकांक वांटुन घरांत कोंकणी बरपाक उत्साह दिलो.

साहित्य अकाडेमीचो कोंकणी वांगडी मेल्विन रोड्रिगस हांनी येवकार केलो. ग्राम पंचायत वांगडी डी. शंकर हे उपस्थित आशिले आनी कोंकणी भाशेच्या उदरगतीक जाय तें सहाय दितां म्हणु आश्वासन दिल्ली. तर्नाट्यानी कोंकणी कविता वाचन केलें. ग्रामाचे कांयतर ६० कोंकणी लोक उपस्थित आशिले.

एक वरसांत बारा म्हयने आसात. कालगणनेचे भारतीत पद्दत प्रमाण वरसाचो आरंभ चैत्र मासांत जावुन फ़ालगुणांत पूर्ण जाता. खगोळशास्त्राचे नेमानुसार सैमांत (प्रकृती) जावचीं स्थित्यंतर प्रमाणेन भूयंचेर बदलप येता वेगवेगळे मासांत नवेंपण दिसुंक येता. हाचे निरूपणच बाराम्हासांची परिकल्पना.

बाराम्हासांची वर्णन नवीन कांय न्हयं. 3000 वरसांचे फ़ाटि ऋगवेद आनी यजुर्वेदांत भूंयतणेचेर  वेगवेगळे समयाचेर जांवची प्राकृतिक बदलपाचें चित्रण पळोवुंक मेळता. 2300 वरसांचे फ़ाटी काळिदास महाकवीले ऋतुसंवार काव्यांत खूब वर्णन केलेलें आसा. विष्णुधर्मोत्तर पुराणाचे चित्रसूत्र म्हळ्ळे अध्यायांत भारतीय ऋतुचक्राचे वर्णनेचे बुनयाद दिस्ता. पुरातन कालांत जीणेची शैली ऋतुंची न्हयंतर म्हयन्यांची बदलप प्रमाणेर चलत आशिलें. वरसाचे सुरुवाताक येवचो चैत्र मासाचे वर्णन अशें आसा:

                      उदकांचे तळयेक मोतयांची मेखला

                      गोमटे प्रमोदांक चंद्रिमाचो उजवाड 

                      आंब्याचे बनांक फ़ुलांचे वर्ल पांगरून

                      लोकांक शोभाय दितलो हो चैत्र मास 

महाकवी काळिदासाच्या ऋतु संवाराचे पयलो ऋतु वसंत वर्णनेचे पयले चरणाचे पयली पंख्ती ही. असलो चैत्र मास आमगेले तुमगेले घराचे फ़ाटी आसचे बागायतांत आपण्यालो अस्तित्व दाकयता. मोग्र्यांची वाळिर कळे फ़ुटतात, सुगंधी फ़ुलाचो वास भूंयतणेर पसरिलो आसता, सुरवां, सुर्ग्यां आनी पारिजातां फ़ुलां जमीनेचेर पडुन एक रत्नांची शेंदरी पातयळी अशें दिसता. वेग्वेग्ळी सुगंधान सैम एक यक्षलोक सृष्टी करता. आंब्याचे नवें फ़लांक इतलो तांबडो रंग एवुंक लागता आनी कोगुळ पंचम स्वरांत आपयता. व्हडले रूकार व्हडले पणस पिकुंक लागतात, भांगार आनी केंपाचे रंगाचे लोलकां सारके हरित आनी तांबडे काज झाडार लांबतात.

चैत्र मासाचे वर्णनेक दोन चित्रां हांगा दिल्यांत. एक १६वे सतमानांत रचयले कुमटाचे महालसा देवुळांत आसचे ‘चंद्रमंडल’ कोंकणी कावीकला प्रकार. एकचक्राचो पांच गोड्यानी/हिरणानी तांडच्या रथाचेर गोल आकाराचो आनी तरणें किरणाचो चंद्रबिंभ, ताचे मधींत शांत मुखमंडलाचो चंद्रपुरुष बसून भूमंडलाचो भोवंडी मारचो हो बिंभ चैत्र मासाक सूक्त आसा.

दूसरें ल्हान चित्र मेवार राजघराणेचे चित्रकारान १७वे शत्मानाचे आदींत रचयैलें आसा. हांतु चैत्र मासाचे सैमाचो उल्लास बरिलो वातवरण आनी ‘नायिका-नायक’ साहित्य प्रबेधांत राध-कृष्ण सरस चैत्र मासाक खूब सूक्त दिसता.

पूरविले कालांत आम लोक आनी राज घराणेचे चैत्र मासांत ‘वसंत उत्सव’ मानयताले. आयज देवुळांत हो केवल सांकेतिक ‘वसंत पूजा’ जावुन उरला. भास, साहित्य, संगीत, नृत्य इत्यदी गोष्टियो घडतालयो. ह्या मासाचो पुनवेचो चंद्रिम चित्रा नकेत्राचे सांगात उदेता आनी त्या खातिर ह्या मासाक चैत्र मास अशें नावं. संसार पाडवो मानयचो असलो शोभित चैत्र मास सगळ्यांक मानसोल्लास दिवो.      

भारतीय इतिहासांत दोन महा पुरुशांक साम्य आसा. गौड पादाचार्यांलो शिश्योत्तर शिश्य आदी शंकराचर्यान साधारण 1500 वर्सांचे फ़ाटी भारतीय लोकां मद्धी उपनिशदादी आध्यात्म ज्ञान उणे जाल्ले वेळार सगळेय भारताचे भौंडी मारुन जागृत केलें. 130 वरसां फ़ाटी भारतीय लोकां मद्धी देशीय अस्मिताय उणे जाल्ले वेळार सगळे संसारांत भौंडी मारुन स्वामी विवेकानंदान जाग्रत केलें. तागेले जल्म शताब्दीचें इमारत (1863-1963) 1963 तुं मैसूर श्री रामकृष्ण विध्याशालेंत हांवें दाखल जाले वेळार उग्तावण जालें आनी तें ‘स्वामिजी शत्मान ब्लाक’ तुं हांवं पयलो छात्र जावुन प्रवेश करून एक वरस तांतु आशिलो. हांवें तांतु प्रवेश केल्लो दिवस स्वामी विविकानंदान मेगेले प्रज्ञेंत प्रवशे केल्लो आनी आज मेरेन मेगेलो मार्गदर्शक जावुन आसा. कष्टाचे वेळार धीर सुटनाशीं सुखाचे वेळार सोय सुटानासी ताणे चिंतनेंत श्पश्टताय, कायकांत उमेदी “उत्तिश्ट्त, जाग्रत, प्राप्यवरानिबोधत” म्हळ्ळी  वाट दाखयली. जानवरी १२ तारिकेचे स्वामिजीले 160 जल्मदिवसाक शत प्रणाम.

प्रो. डा. कस्तुरी मोहन पै

आत्मसोद: शिक्षण मौल्यांची लेखन तुराय. लेखक: श्री अनंत अग्नी

मडगांव रवीन्द्र केळेकार ज्ञानमंदिर शिक्षण संस्थेचो लोकप्रिय शिक्षक आनी संस्था चालक श्री अनंत अग्नी हांगेलें भोप्रभावी पुस्तक. ह्या पुस्तकांतलो एकेक लेख पालक, शिक्षक, संस्था चालक आनी छात्रां खातिर आसिल्लो वस्तुपाठ हें पुस्तक एक मोलाचो गायड आनी तांचे व्यक्तिमत उदरगती कडेन सगळ्या घटकांची अभ्यास, परिक्षा आनी सकारात्मक दिष्टी तयार करचें एक अमूल्य पुस्तक. कोंकणी भासेंचे व्हळख आसचे सगळेय शिक्षक आनी पालकांक एक मार्गद्र्शी पुस्तक सगळ्यान वाचुंक जाय.

मोल: Rs. 200/-    

Publishers: Sanjana Publications, 39 Dattavadi, Sanguem, Goa 403704 e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

ಮಂಗಳೂರು: “ಭಾರತ ಸರಕಾರಾಚೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂತ್ರಾಲಯ ಹಾಂನಿ° ಎದೋಳೂಚಿ ರಚನ ಕರನು ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಾನಾ ಅನುಷ್ಠಾನಾಕ ಹಾಡತಾ ಆಸಚೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿ 20 ಹಾಜೆ ವಿವಿಧ ಸ್ಥರಾರಿ ನವೀನ ಪರಿಮಾಣ ಯೆವನು ದೇಶಾಚೆ ಶಿಕ್ಷಣ ರಂಗಾοತು° ಸರ್ವತೋಮುಖ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಜಾವನು ತ್ಯಾಚ ವೇಳಾರ ಮಾತೃ ಭಾಷೆಕಯೀ ಯೋಗ್ಯ ಸ್ಥಾನ ಆಸತಾ” ಮ್ಹಣು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರಾಚಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆಚಿ ಉಪ ನಿರ್ದೇಶಕಾ (ಅಭಿವೃದ್ಧಿ) ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹಾಂನಿ° ಸಾಂಗಲಾ°. ಮಂಗಳೂರಚೆ ನಲಂದಾ ಆಂಗ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮ ಶಾಳೆಂತು° ಘಡಲೆಲೆ ನವೀನ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿಚೆರಿ ಚಲೆಲೆ ಪರಿಸಂವಾದಾಚೆ ಉಗ್ತಾವಣ ದಿವೋ ಲಾವನು ಕರನು ತೀಣೆ ಅಶೆ° ಸಾಂಗಲೆ°. “ಶಾಳಾ ಸ್ಥರಾರಿ ಹೆಂ ಪಯಲೆಂ ಪ್ರಯತ್ನ. ಅಸಲಿ ಗೋಷ್ಟಿ ತಾತಾವಳಿ ಚಲನು ಶಿಕ್ಷಕ, ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲ ಆನಿ ಹೇರಾನಿ ಚಡ ಮಾಹಿತಿ ಫಾವೊ ಕರಕಾ ಮ್ಹಣು ಮುಖೇಲ ಸೊಯ್ರೊ ಎಕ್ಸಪರ್ಟ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಚೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಪ್ರೊ. ನರೇಂದ್ರ ನಾಯಕ ಹಾಂನಿ° ಉಲೋ ದಿಲೊ. ನಲಂದಾ ಶಾಳೆಚಿ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲಾ ಸವಿತಾ ಕಾಮತ ಹಾಂನಿ° ಪ್ರಾಸ್ತಾವಿಕ ಉತ್ರ° ಸಾಂಗಲಿ°. ಭಾರತ ಅಕಾಡಮಿಚಿ ಸುರೇಖಾ ಭಟ್ಟ (ಬುನಾದಿ), ಕೆನರಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಚಿ ಲೀನಾ ಭಟ್ಟ (ಪೀಠಿಕೆ), ಶಕ್ತಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಚಿ ವಿದ್ಯಾ ಕಾಮತ್ (ಮಧ್ಯಮ ಸ್ಥರ) ಆನಿ ಮೂಡಬಿದ್ರಿ ಆಳ್ವಾ ಸಂಸ್ಥೆಚೊ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲ ಡಾ. ಕುರಿಯನ್ ಆನಿ ಎಕ್ಸಪರ್ಟ ವಿದ್ಯಾ ಸಂಸ್ಥೆಚಿ ಅನಿತಾ ಶೆಟ್ಟಿ (ದ್ವಿತೀಯ ಸ್ಥರ) ಹಾಂನಿ° ಪ್ರಬಂಧ ಮಂಡಣ ಕೆಲೆ°. ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞ ಆನಿ ಶಿಕ್ಷಕಾನಿ ಪರಿಸಂವಾದಾοತು° ವಾಂಟೊ ಗೆತಲೊ. ನಲಂದಾ ಶಾಳೆಚೊ ಗೌರವ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಪ್ರೊ. ಡಾ. ಕಸ್ತೂರಿ ಮೋಹನ ಪೈ ಹಾಂನಿ° ಸ್ವಾಗತಾಚೆ ಉತ್ರ° ಸಾಂಗಲಿ° ಮಾತೃಭಾಷಾ ಶಿಕ್ಷಣಾಚೆರಿ ನವೀನ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿಚೊ ಪ್ರಭಾವ ಹ್ಯಾ ವಿಷಯಾರಿ ತಾಂನಿ° ಉಜ್ವಾಡು ಘಾಲೊ. ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬಿ. ಆರ್.  ಶೆಣೈ, ಡಾ. ರಮೇಶ ಪೈ, ಪಂಡಿತ್ ಸುರೇಂದ್ರ ಆಚಾರ್ಯ, ಯು. ಅರವಿಂದ ಆಚಾರ್ಯ, ಎಚ್. ವಿಜಯಚಂದ್ರ ಕಾಮತ್, ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲಾ ಶಶಿಕಲಾ ಉಪಸ್ಥಿತ ಆಶಿಲಿಂತಿ. ವೆಂಕಟೇಶ ಎನ್. ಬಾಳಿಗಾನ ಸೂತ್ರ ಸಂಚಾಲನ ಕೆಲೆ°. ಎಮ್. ಆರ್. ಕಾಮತ್ ಹಾಂನಿ° ಆಬಾರ ಮಾನಲೊ.

ಮಂಗಳೂರು: ಹಾಂಗಾಚೆ ವಿ. ಟಿ. ರಸ್ತೆಚೆ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಪಾಠಶಾಲಾ ಅಸೊಸಿಯೇಶನ್ ಹಾಜೊ ವಾಂಟೊ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಪಾಠಶಾಲಾ ಸಂಸ್ಕೃತ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ, ಓರಿಯಂಟಲ್ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಆನಿ ನಲಂದಾ ಆಂಗ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮ ಶಾಳಾ° ಹಾಂನಿ° ಭಾರತ ದೇಶಾಚೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ್ಆನಿ ತಾಂಗೆಲೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಚೊ ಅಮೃತ ಮಹೋತ್ಸವಾಚೊ ಜೋಡ ಸಂಭ್ರಮ ಆಚರಣ ಕೆಲೊ. ಹ್ಯಾ ವೇಳಾರ ಗಾಂವಚೆ ಪ್ರಮುಖ ರಸ್ತೆರಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾನಿ ಪಥ ಸಂಚಲನ,ಶಾಳಾ ವಠಾರಾಂತು° ರಾಷ್ಟ್ರ ಧ್ವಜಾರೋಣ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಲೊ ಕವಾಯತ ಪ್ರದರ್ಸನ ಜಾಲೆ°. ಹ್ಯಾಚ ವೇಳಾರ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವೇತನ ವಾಂಟಪ ಜಾಲೆ°. ಜಿಲ್ಲಾ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ವಿಭಾಗಾಚೆ ಉಪ ಕಮಿಷನರ್ ಗೀತಾ ಕುಲಕರ್ಣಿ, ವಿಶ್ವ ಕೊಂಕಣಿ ಕೇಂದ್ರಾಚೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ನಂದ ಗೋಪಾಲ ಶೆಣೈ ಆನಿ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಳಾಚೆ ಮೊಕ್ತೇಸರ ಸತೀಶ ಪ್ರಭು ಆನಿ ಎಮ್. ಕಿರಣ ಪೈ ಮಾನಾಚೆ ಸೊಯ್ರೆ ಆಶಿಲೆ. ವಿದ್ಯಾ ಸಂಸ್ಥೆಚೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಬಿ. ಆರ್. ಶೆಣೈ ಸುಧಾ ಶೆಣೈ ದಂಪತಿನ ಎಕ ಲಾಖ ರುಪಯೊ ಆನಿ ನಿವೃತ್ತ ಶಾಳಾ ಉದ್ಯೋಗಿ ಪ್ರೇಮಲತಾ ಕಾಮತ ಹಾಂನಿ° ಪನ್ನಾಸ ಹಜಾರ ರುಪಯೊ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಧಿಕ ದಾನ ಕೆಲೆ°. ಗೌರವ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಪ್ರೊ. ಡಾ. ಕಸ್ತೂರಿ ಮೋಹನ ಪೈ ಹಾಂನಿ° ಸ್ವಾಗತಾಚೆ ಉತ್ರಂ ಸಾಂಗಲಿ°. ಡಾ. ವಿಶ್ವಾಸ ಪೈನ ಆಭಾರ ಮಾನಲೊ. ಮ್ಹಾಲ್ಗಡೆ ಸಾಂದೆ ಪಂಡಿತ್ ಎಮ್. ಸುರೇಂದ್ರ ಆಚಾರ್ಯ, ವಿಜಯಚಂದ್ರ ಕಾಮತ್, ಜಿ. ವಿಶ್ವನಾಥ ಭಟ್ಟ, ಅಜಿತ್ ಕಾಮತ, ಮೂಖೆಲ ಶಿಕ್ಷಕಿ ಸವಿತಾ ಕಾಮತ, ಶಶಿಕಲಾ ಬಿ ಆನಿ ಹೇರ ಉಪಸ್ಥಿತ ಆಶಿಲೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಿಕ್ಷಕ ಅನಂತರಾಮ ರಾವ ಹಾಂನಿ° ಸೂತ್ರಸಂಚಾಲನ ಕೆಲೆ°. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾನಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ‍್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮ ಬದಲ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೆಲೊ.

ಮಂಗಳೂರು: “ಭಾರತಾಚೆ ಸಂವಿಧಾನಾಂತು° ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆಕ ಬರೆ° ಸ್ಥಾನಮಾನ ಆಸಾ. ಕೊಂಕಣಿ ಎಕ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾಸ ಜಾವನು ಆಸಾ. ತೇದನಾಚೆ ಇತಿಹಾಸಕಾರ, ಸಮಾಜ ಚಿಂತಕ, ಭಾಷಾಭಿಮಾನಿ ಲೋಕಾನ ಕಷ್ಟ ಪಾವನು ಮಾತೃಭಾಸ ಕೊಂಕಣಿ ವರೋಚಾಕ ತಾಂಗೆಲಿ ಅಮೂಲ್ಯ ಸೇವಾ ದಿಲ್ಯಾ. ತೆ° ವರೋನ ಹಾಡಚಿ ಹೋಡಿ ಜಬಾಬದಾರ ಆಮಗೆಲಿ ಜಾವನು ಆಸಾ. ಭಾಸ ವರಕಾ ಜಾಲ್ಯಾರ ತಿ ವಾಪರೂನ ಬರೊವಚೆ° ಆನಿ ವಾಚೂಚೆ° ಕರಕಾ” ಮ್ಹಣು ಕೊಂಕಣಿ ಶಿಕ್ಷಣಾಚೊ ರೂವಾರಿ ಡಾ. ಕೆ. ಮೋಹನ ಪೈ ಹಾಂನಿ° ಸಾಂಗಲಾ°. ಶಕ್ತಿನಗರಾಚೆ ವಿಶ್ವ ಕೊಂಕಣಿ ಕೇಂದ್ರಾಂತ ಕೊಂಕಣಿ ಮಾನ್ಯತಾ ದಿವಸಾಚೊ ಸಂದೇಶ ದಿತಾ ತಾಂನಿ° ಅಶೆ° ಸಾಂಗಲೆ°.

ಹ್ಯಾಚ ವೇಳಾರ ಪಾಂಚ ಲೋಕ ಕೊಂಕಣಿ ಮಹಾನ ಮನಸಾಲೆ° ಭಾವಚಿತ್ರಾಂಚೆ ಅನಾವರಣ ಜಾಲೆ°. ಬೆನಗಲ್ ನರಸಿಂಗ್ ರಾವ್, ಬೆನಗಲ್ ಶೀವ ರಾವ್, ರೆವರೆಂಡ್ ಜೆರೋಮ್ ಡಿಸೋಜಾ, ಉಳ್ಳಾಲ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಲ್ಯಾ, ಹರಿ ವಿಷ್ಣು ಕಾಮತ ಹಾಂಗೆಲೆ° ಭಾವಚಿತ್ರಾಂಚೆ ಅನಾವರಣ ಜಾಲೆ°.
ಕೆನರಾ ಚೇಂಬರ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್ ಹಾಜೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮಾರೂರು ಶಶಿಧರ ಪೈ ಆನಿ ರೆವರೆಂಡ್ ಆರ್ನಲ್ಡ್ ಹಾಂನಿಂ ಮಾನಾಚೆ ಸೊಯರೆ ಆಶಿಲೆ. ವಿಶ್ವ ಕೊಂಕಣಿ ಕೇಂದ್ರಾಚೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ನಂದಗೋಪಲ ಶೆಣೈ, ಗಿಲ್ಬರ್ಟ ಡಿಸೋಜಾ, ಬಿ. ಆರ್. ಭಟ್, ವಿಲಿಯಂ ಡಿಸೋಜಾ, ಡಾ. ಪದ್ಮಾವತಿ ಶೆಣೈ, ಉಷಾ ಕಾಮತ, ಹುಂಡಿ ಪ್ರಭಾ ಕಾಮತ್, ಅಶ್ವಿನ್ ಚೆರ್ಕಳ್, ಧರ್ಮಶ್ರೀ ರಾವ್ ಆನಿ ಹೇರ ಉಪಸ್ಥಿತ ಆಶಿಲೆ.
ಡಾ. ವೈಷ್ಣವಿ ಎನ್. ಕಿಣಿನ ಕೊಂಕಣಿ ಅಭಿಮಾನ ಗೀತ ಗಾಯಲೆ°.